Ziekten

Wat is myiasis? 

Myiasis of madenziekte is een zeer vervelende aandoening waarbij er door de groene vleesvlieg (Lucilia sericata) eitjes gelegd worden op de huid van het konijn (of een ander dier) meestal rond de staartbasis. Deze vlieg wordt aangetrokken door aangekoekte ontlasting of urine in dit gebied, maar ook op andere plaatsen door bijvoorbeeld een open wond of schram.

Uit deze eitjes komen na 12-36 uur maden, die onder de huid kruipen en daar een enorme ravage aanrichten. Ze voeden zich met spieren en weefsel van het konijn, dat wordt dus levend opgegeten. Dit geeft uiteraard zeer veel pijn en weefselschade, en kan fataal aflopen als niet tijdig wordt ingegrepen.

Onder gunstige omstandigheden kan een vrouwelijke vlieg duizenden eitjes leggen, wanneer de omgevingstemperatuur stijgt neemt de kans op het oplopen van myiasis toe: er zijn dan meer vliegen en de larven ontwikkelen zich sneller.

Wat zien we aan het dier met myiasis?

Het konijn met myiasis kan een nat en vies achterwerk hebben. Het konijn kan erg naar ruiken. Verder kunt u de maden vaak (niet altijd) zien als u het konijn optilt en onder de haren gaat kijken. Het kan ook opvallen dat u rond het konijn groene vliegen ziet. Als de myiasis zich uitbreid kunt u merken dat het konijn echt ziek wordt, hij wordt sloom en suf.

Wanneer u myiasis bij uw konijn vermoedt, is dit een spoedsituatie en kunt u het beste zo snel mogelijk contact opnemen met dierenartsenpraktijk (ook in het weekend).

De dierenarts zal dan beoordelen hoe uitgebreid de myiasis al gevorderd is. Vaak kunnen we de konijnen nog redden als u er op tijd bij bent. We gaan eerst de levende maden zo snel mogelijk verwijderen door het konijn te wassen en iets in te spuiten waar de maden van dood gaan. Hiernaast heeft het konijn vaak antibiotica en pijnstillers nodig om de geïnfecteerde wond te laten genezen. Ook de wond die ontstaan is door de maden heeft verzorging nodig.

Voorkomen is beter dan genezen

Wanneer uw konijn regelmatig wat plakpoep rond de anus heeft zitten, kunt u het beste uw konijn met het warme weer 2x per dag controleren. Hiernaast kunt u aanvullende maatregelen nemen, zoals zorgen voor een heel schoon hok, de achterkant van uw konijn zo schoon mogelijk houden, evt vliegengaas over het konijnenhok en de ren heen hangen en het konijn in sprayen met Nomyiasis spray.

Soms zien we ook andere dieren, zoals honden en katten, met myiasis. Het verloop en de spoedsituatie geldt ook voor hen. Bij honden en katten zien we dit vaker bij langharige dieren en dan bijvoorbeeld ook wanneer een dier diarree heeft (en niet schoon is aan de achterkant), bij vieze uitvloeiing uit de vulva (bij een baarmoederontsteking) en bij een ontstoken wond (zoals een hotspot bij een hond).

Teken bij het konijn

Bij konijnen die buiten in een ren lopen, of wilde konijnen, zien we regelmatig teken, vooral op de kop. Dat zijn kleine parasieten met acht poten, verwant aan spinnen. Teken bijten zich vast in de huid en zuigen zich vol met bloed. Ze hebben een levenscyclus met vier stadia: ei, larve, nimf en volwassen teek. Deze stadia hebben allemaal een andere gastheer nodig om te overleven. Verschillende soorten teken hebben het konijn als tussengastheer of als eindgastheer. Andere gastheren zijn: honden, katten, egels, muizen, enz.

Ziekten

Teken (of voorstadia daarvan) kunnen ziekten overdragen waaronder myxomatose, tularemie (hazenpest) en de ziekte van Lyme. Op dit moment is nog niet duidelijk of Lyme bij konijnen klachten kan veroorzaken. Bij grote hoeveelheden teken kan het konijn bloedarmoede krijgen.

Teek verwijderen

Het is dus wel van belang de teken te verwijderen. Hiervoor kun je een tekentang gebruiken: zet de tang voorzichtig over de kop van de teek, tot tegen de huid van het konijn aan. Langzaam dicht laten knijpen, en langzaam twee rondjes draaien. Daarna voorzichtig de tekentang van de huid en haren lostrekken. Als het goed is zie je de acht pootjes van de teek zitten: dan is de kop er ook goed uitgehaald.

Ook als de teek goed verwijderd is, kan er op de plek van de beet een (kleine) ontstekingsreaktie ontstaan, ongeveer ter grootte van een muggenbult. Dit gaat meestal vanzelf weer over. Als er een grote ontstoken plek ontstaat, of het konijn wordt ziek of heeft er pijn aan, is het nodig om er een dierenarts naar te laten kijken. 

Preventie

Er zijn geen (diergenees)middelen geregistreerd om konijnen preventief tegen teken te behandelen, zoals we dat voor de honden en katten wel hebben. Gebruik geen honden- en kattenmiddelen tegen vlooien en/of teken bij konijnen! Die zijn bijna allemaal zeer giftig voor konijnen! Een middel dat wèl veilig is voor konijnen is Stronghold. Het zou enige werking hebben tegen teken, maar is er niet voor geregistreerd. In de literatuur wordt beschreven dat ivermectine injecties werkzaam zijn tegen een tekenbesmetting (dus niet preventief), maar ook dit is niet geregistreerd voor konijnen. Handmatig verwijderen heeft dus de voorkeur.